ตองกาได้รับความเสียหายหนักจากการปะทุของภูเขาไฟใต้มหาสมุทรบนเกาะ “ฮังกา ตองกา ฮังกา ฮายาปาย” (Hunga-Tonga-Hunga-Ha’apai) หรือภูเขาไฟตองกา หลังจากเถ้าถ่าน ไอน้ำ และก๊าซลอยขึ้นเหนือมหาสมุทรแปซิฟิกจนเกิดคลื่นสึนามิซัดเข้าหาฝั่งอย่างรวดเร็ว แต่ยังไม่มีรายงานผู้เสียชีวิตหรือบาดเจ็บหรือผลที่ตามมาด้านอื่น ๆ
จาซินดา อาร์เดิร์น นายกรัฐมนตรีนิวซีแลนด์ เปิดเผยว่า รัฐบาลได้ติดต่อกับสถานเอกอัครราชทูตนิวซีแลนด์ในกรุงนูกูอาโลฟา เมืองหลวงของตองกาซึ่งถูกคลื่นสึนามิซัดในระดับความสูงกว่า 1.2 เมตร สร้างความเสียหายบริเวณชายฝั่งทางตอนเหนือของเมืองโดยมีเรือและก้อนหินขนาดใหญ่ถูกซัดเข้าฝั่งทำให้สภาพเมืองนูกูอาโลฟาถูกปกคลุมไปด้วยเถ้าถ่านจากภูเขาไฟ แต่สถานการณ์ได้สงบลงแล้ว
สำหรับภูเขาไฟ ฮังกา ตองกา ฮังกา ฮายาปาย ตั้งอยู่ในมหาสมุทรแปซิฟิกระหว่างนิวซีแลนด์กับรัฐอาวายของสหรัฐอเมริกา ภูเขาไฟลูกนี้มีความสูงประมาณ 1,800 เมตร และกว้าง 20 กิโลเมตร โดยห่างจากเมืองหลวงของตองกาคือ นูกูอาโลฟา ประมาณ 64 กิโลเมตร เคยปะทุล่าสุดเมื่อวันที่ 19 ธันวาคม 2021 มีเถ้าสูงระดับ 16 กม. แต่ก็ไม่มีอะไรผิดปกติสำหรับภูเขาไฟใต้น้ำ
แซม มิทเชลล์ นักภูเขาไฟวิทยาจากมหาวิทยาลัยบริสตอลในสหราชอาณาจักร บอกว่า ในอีกไม่กี่สัปดาห์ต่อมา ลาวาสดที่ปะทุมากพอที่จะขยายเกาะได้เกือบ 50% และเมื่อเริ่มต้นปีใหม่ภูเขาไฟก็ดูเหมือนจะสงบลง ทว่าทุกอย่างกลับไม่เป็นอย่างที่คิด
ย้อนไปก่อนหน้านั้น ภูเขาไฟแห่งนี้เคยปะทุบริเวณกึ่งกลางของเกาะที่มีชื่อว่า Hunga Tonga และเกาะ Hunga Ha’apai เมื่อเดือนธันวาคม 2014 จากนั้นในวันที่ 11 มกราคม ปี 2015 ก็เกิดการปะทุขึ้นอีกครั้ง โดยเกิดฝุ่นควันและขี้เถ้าพุ่งสูง 9 กม.
ในเวลาต่อมาได้เกิดดินโคลนเชื่อมระหว่างสองเกาะเข้าด้วยกันทำให้นักธรณีวิทยาตั้งชื่อเกาะเสียใหม่ว่า Hunga Tonga-Hunga Ha’apai นั่นคือการรวมสองเกาะเข้าด้วยกัน
สำหรับการปะทุครั้งล่าสุดเมื่อวันที่ 15 มกราคม 2022 ถือเป็นการปะทุครั้งใหญ่ที่สุดครั้งหนึ่งของภูเขาไฟลูกนี้ (ก่อนหน้านั้นเคยปะทุเมื่อปี)โดยภาพถ่ายจากดาวเทียมจับภาพกลุ่มควันที่พุ่งขึ้นท้องฟ้าเหนือระดับน้ำทะเลประมาณ 20 กม. และยังส่งเสียงดังกึกก้องไปถึงนิวซีแลนด์ซึ่งอยู่ห่างออกไป 2,300 กม. หรือไกลออกไปกว่านั้นถึง 10,000 กม.ในอลาสก้าและอีกหลายมุมโลกชายฝั่งแปซิฟิก
สำนักสำรวจทางธรณีวิทยาของสหรัฐบันทึกการปะทุเมื่อวันเสาร์ที่ผ่านมาว่า เทียบเท่ากับแผ่นดินไหวขนาด 5.8 และทำให้ประเทศชายฝั่งแปซิฟิกต้องออกประกาศเตือนสึนามิทั้งในซามัว ออสเตรเลีย ญี่ปุ่น ฮาวาย ชิลี และชายฝั่งแปซิฟิกของสหรัฐ ซึ่งล่าสุดญี่ปุ่นได้ยกเลิกประกาศเตือนภัยสึนามิทั้งหมดแล้ว
เรือหลายลำล่มในเมืองมุโรโตะ จังหวัดโคจิ ประเทศญี่ปุ่นหลังเกิดสึนามิจากการระเบิดของภูเขาไฟตองกาที่แปซิฟิกใต้ Cr. [Kyodo/via Reuters]
ปัจจุบันมีภูเขาไฟที่ยังคุกรุ่นอยู่มีประมาณ 1,500 ลูกทั่วโลกและเหตุการณ์ที่ตองกาได้ฉุกให้นักธรณีวิทยาทั่วโลกต้องลุกขึ้นมาให้ความสนใจ โดยเฉพาะผลพวงที่ตามมาหลังจากเหตุการณ์นี้ทั้งบนเกาะจุดเกิดเหตุและบริเวณใกล้เคียงในหมู่เกาะตองกา
อ้างอิง:
“Tonga volcano eruption caused ‘significant damage’, says Ardern” . Aljazeera
“Tonga volcano eruption: ‘Significant’ damage likely, tsunami threat recedes”. DW
“Tonga’s Incredible Underwater Volcano Eruption Seen From Space” . universetoday
“The Tonga eruption explained, from tsunami warnings to sonic booms” . National Geographic