'หลุมยุบกระบี่' สัญญาณเตือนจากใต้ผิวดิน

“หลุมยุบ เกิดจากอะไร” หลังกระบี่สะเทือน เกิดหลุมยุบขนาดใหญ่กว้าง 20 เมตร ในสวนปาล์มน้ำมัน สันนิษฐานเชื่อมโยงแผ่นดินไหว 3.5 ขณะเจ้าหน้าที่เร่งตรวจสอบสาเหตุและกั้นพื้นที่เสี่ยง

ในช่วงวันที่ 19 เมษายน 2568 จังหวัดกระบี่ต้องเผชิญกับเหตุการณ์ที่สร้างความตื่นตระหนกให้กับชาวบ้าน เมื่อเกิด หลุมยุบขนาดใหญ่ บริเวณสวนปาล์มน้ำมันในพื้นที่หมู่ 10 ตำบลพรุเตียว อำเภอเขาพนม หลุมดังกล่าวมีขนาดกว้างประมาณ 20 เมตร ลึกกว่า 5 เมตร และมีรอยแยกที่ขยายตัวครอบคลุมพื้นที่ถึง 4 ไร่ ห่างจากบ้านเรือนและฟาร์มไก่เพียง 50-100 เมตร เหตุการณ์นี้ทำให้เจ้าหน้าที่ต้องเร่งกั้นพื้นที่เพื่อความปลอดภัย และมีการตั้งข้อสันนิษฐานว่า หลุมยุบนี้อาจเกี่ยวข้องกับเหตุแผ่นดินไหวขนาด 3.5 เมื่อวันที่ 14 เมษายน 2568 ที่ผ่านมาในพื้นที่ตำบลคลองเขม้า อำเภอเหนือคลอง

หลุมยุบ เกิดจากอะไร

หลุมยุบ (Sinkhole) เป็นธรณีพิบัติภัยที่เกิดจากการยุบตัวของพื้นผิวโลก ทำให้เกิดเป็นหลุมลึกที่มีลักษณะเกือบกลม มักมีขนาดตั้งแต่ 1 ถึงหลายร้อยเมตรทั้งในด้านความกว้างและความลึก หลุมยุบเกิดขึ้นได้ทั้งจากกระบวนการทางธรรมชาติและการกระทำของมนุษย์

หลุมยุบจากธรรมชาติส่วนใหญ่เกิดจากกระบวนการละลายของชั้นหินด้วยสารละลายที่เป็นกรดหรือน้ำฝนที่เป็นกรดไหลซึมลงใต้ดิน เมื่อหินจำพวกคาร์บอเนต เช่น หินปูน หินโดโลไมต์ ทำปฏิกิริยากับน้ำสารละลายกรดก็จะเกิดการละลายกลายเป็นโพรงหรือช่องว่างใต้ผิวดิน

แรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหว การระเบิดในเหมือง หรือการสัญจรของยานพาหนะหนัก สามารถกระตุ้นให้โพรงใต้ดินที่เปราะบางอยู่แล้วถล่มได้ ตัวอย่างเช่น ในกรณีหลุมยุบที่จังหวัดกระบี่เมื่อวันที่ 19 เมษายน 2568 มีการสันนิษฐานว่าเหตุแผ่นดินไหวขนาด 3.5 ที่เกิดขึ้นก่อนหน้านั้นอาจเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดการยุบตัว

หลุมยุบที่ จ.กระบี่

สาเหตุของหลุมยุบที่กระบี่

หลุมยุบที่กระบี่และพื้นที่ภาคใต้ของประเทศไทยมีสาเหตุหลักจากลักษณะทางธรณีวิทยาของพื้นที่ ซึ่งส่วนใหญ่เป็น เทือกเขาหินปูน ที่มีโพรงหรือช่องว่างใต้ดิน สาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดหลุมยุบสามารถสรุปได้ดังนี้:

การละลายของหินปูนโดยน้ำใต้ดิน

หินปูนและหินโดโลไมต์ที่พบมากในจังหวัดกระบี่สามารถละลายได้เมื่อสัมผัสกับน้ำฝนหรือน้ำใต้ดินที่มีความเป็นกรดอ่อน (เช่น น้ำฝนที่มีคาร์บอนไดออกไซด์ละลายอยู่) เมื่อน้ำไหลผ่านรอยแตกหรือรอยเลื่อนในชั้นหิน จะค่อยๆ กัดเซาะและสร้างโพรงใต้ดิน เมื่อโพรงขยายใหญ่ขึ้นและเพดานโพรงรับน้ำหนักจากพื้นผิวด้านบนไม่ไหว ผิวดินจะถล่มลงกลายเป็นหลุมยุบ

การสูบน้ำใต้ดิน

การสูบน้ำใต้ดินในปริมาณมาก เช่น เพื่อการเกษตรหรือการขุดเจาะน้ำบาดาล สามารถลดระดับน้ำใต้ดิน ทำให้โพรงใต้ดินขาดแรงพยุงจากน้ำ เพดานโพรงจึงยุบตัวลงได้ง่ายขึ้น กระบี่เป็นพื้นที่ที่มีการทำเกษตรกรรม เช่น สวนปาล์มน้ำมัน ซึ่งอาจมีการสูบน้ำใต้ดินเพื่อการชลประทาน

แรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหว

เหตุแผ่นดินไหวขนาด 3.5 เมื่อวันที่ 14 เมษายน 2568 ในพื้นที่อำเภอเหนือคลอง อาจเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดหลุมยุบ แรงสั่นสะเทือนสามารถทำให้โครงสร้างของโพรงใต้ดินที่เปราะบางอยู่แล้วพังทลายลง กรณีนี้สอดคล้องกับการคาดการณ์ของชาวบ้านและเจ้าหน้าที่ที่ระบุว่า หลุมยุบที่เขาพนมอาจเกี่ยวข้องกับเหตุแผ่นดินไหวดังกล่าว

การเปลี่ยนแปลงของระดับน้ำใต้ดิน

การลดลงของระดับน้ำใต้ดินตามฤดูกาลหรือจากการใช้งานที่ดิน เช่น การระบายน้ำจากพื้นที่เกษตรกรรม สามารถทำให้เกิดโพรงใต้ดินได้ ในกรณีของหลุมยุบที่วัดห้วยเสียด จ.กระบี่ เมื่อปี 2559 นักธรณีวิทยาสันนิษฐานว่าเกิดจากระดับน้ำใต้ดินที่ลดลงจนเกิดโพรง

กิจกรรมของมนุษย์

การก่อสร้าง ถนน หรือการสัญจรของยานพาหนะหนักในพื้นที่ที่มีโพรงใต้ดินอาจเพิ่มแรงกดดันต่อพื้นผิว ทำให้เกิดการยุบตัวได้ นอกจากนี้ การปล่อยน้ำเสียจากโรงงานหรือการเปลี่ยนแปลงทางน้ำธรรมชาติจากการพัฒนาที่ดินก็เป็นปัจจัยที่อาจกระตุ้นให้เกิดหลุมยุบ

หลุมยุบที่ จ.กระบี่

ผลกระทบของหลุมยุบที่กระบี่

หลุมยุบที่เกิดขึ้นในอำเภอเขาพนมส่งผลกระทบต่อพื้นที่เกษตรกรรม โดยเฉพาะสวนปาล์ม ต้นปาล์มน้ำมัน 2 ต้นจมหายไปในหลุม และมีรอยแยกขยายตัวกินพื้นที่ถึง 4 ไร่ นอกจากนี้ บริเวณฟาร์มไก่ใกล้เคียงพบคานปูนแตและพื้นดินยุบตัวเล็กน้อย ชาวบ้านในพื้นที่กังวลว่าหลุมอาจขยายตัวเพิ่มและคุกคามบ้านเรือนที่อยู่ห่างออกไปเพียง 50-100 เมตร เจ้าหน้าที่จึงต้องกั้นพื้นที่และรอการตรวจสอบจากผู้เชี่ยวชาญเพื่อหาสาเหตุที่แน่ชัด

การป้องกันและรับมือ

เพื่อลดความเสี่ยงจากหลุมยุบในพื้นที่จังหวัดกระบี่และภาคใต้ ซึ่งอยู่ในกลุ่ม 49 จังหวัดที่มีความเสี่ยงตามแผนที่ของกรมทรัพยากรธรณี สามารถดำเนินการได้ดังนี้:

การสำรวจธรณีวิทยา: ตรวจสอบพื้นที่ที่มีความเสี่ยง เช่น บริเวณที่มีชั้นหินปูนหรือโพรงใต้ดิน เพื่อวางแผนการใช้ที่ดินอย่างเหมาะสม
ควบคุมการสูบน้ำใต้ดิน: จำกัดการสูบน้ำใต้ดินในพื้นที่เสี่ยงเพื่อรักษาแรงพยุงในโพรงใต้ดิน
ติดตั้งระบบเตือนภัย: ในพื้นที่ที่มีประวัติหลุมยุบหรืออยู่ใกล้รอยเลื่อนแผ่นดินไหว ควรมีระบบตรวจจับและเตือนภัย
การศึกษาและให้ความรู้: สร้างความตระหนักรู้แก่ชุมชนเกี่ยวกับสัญญาณของหลุมยุบ เช่น ดินทรุดตัว แอ่งน้ำขนาดเล็ก หรือรอยแตกบนพื้นดิน

อ้างอิง :

‘หลุมยุบกระบี่’ สัญญาณเตือนจากใต้ผิวดิน