แผ่นดินบนเกาะซิซิลีของอิตาลีกำลังกลายเป็นทะเลทราย แม้แต่ “โอเอซีส” ที่เป็นพื้นที่สีเขียวอันอุดมสมบูรณ์ทั่วโลกก็กำลังถูกคุกคาม
ซิซิลี (Sicily) หรือ ซีชีเลีย (Sicilia) เป็นหนึ่งใน 20 แคว้น และ 1 ใน 5 แคว้นปกครองตนเองของประเทศอิตาลี เป็นเกาะใหญ่ที่สุดที่ตั้งอยู่ในทะเลเมดิเตอร์เรเนียนทางภาคใต้ของประเทศ ด้วยความงามทางธรรมชาติทั้งชายหาด ทะเล ภูเขาไฟ และสถาปัตยกรรม ทำให้แต่ละปีมีนักท่องเที่ยวหลั่งไหลมาเยือนเกาะแห่งนี้จำนวนมาก โดยอาจไม่รู้ว่าซิซิลีกำลังประสบวิกฤตน้ำอย่างรุนแรงที่สุดครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์ โดยเฉพาะพื้นที่การเกษตรในชนบท
ล่าสุดการทำการเกษตรบนเกาะซิซิลีขาดน้ำอย่างหนัก จนนาข้าวสาลีแห้งเหี่ยวและตายเนื่องจากจากภัยแล้งหลังจากอุณหภูมิเพิ่มสูงขึ้นต่อเนื่อง โดยเมื่อปี 2021 เกาะของอิตาลีแห่งนี้เคยทำสถิติอุณหภูมิสูงสุดในยุโรปที่ 48.8 องศาเซลเซียส และมีข้อมูลว่า ซิซิลีกำลังเสี่ยงต่อการกลายเป็นทะเลทราย โดยในช่วงหกเดือนสุดท้ายของปี 2023 มีฝนตกเพียง 150 มม. เท่านั้น และในเดือน พ.ค. ที่ผ่านมารัฐบาลในกรุงโรมต้องประกาศภาวะฉุกเฉิน
ทว่าวิกฤตการณ์น้ำไม่ได้ทำให้นักท่องเที่ยวลดน้อยลง เช่นเดียวกับหลายพื้นที่ในยุโรปตอนใต้ ทำให้ซิซิลีพบว่า ตนเองติดอยู่ระหว่างสถานการณ์ขาดแคลนน้ำกับการหลั่งไหลของนักท่องเที่ยวที่เพิ่มขึ้น ซึ่งแน่นอนว่าเป็นหนึ่งในแรงขับเคลื่อนหลักของเศรษฐกิจ
ตามข้อมูลของสภาวิจัยแห่งชาติอิตาลี พื้นที่ซิซิลีถึง 70% กำลังเสี่ยงต่อการกลายเป็นทะเลทราย ทะเลสาบส่วนใหญ่บนเกาะแทบจะแห้งขอดไปแล้ว ทะเลสาบเทียม Fanaco ในซิซิลีตอนกลางเคยมีความจุน้ำถึง 20 ล้านลูกบาศก์เมตร แต่ในปัจจุบันเหลือเพียง 300,000 ลูกบาศก์เมตรเท่านั้น แหล่งกักเก็บน้ำที่ลดลงเหลือเพียงแอ่งโคลนเล็กๆ ส่งกลิ่นเหม็นของปลาเน่าตายอย่างรุนแรง
เมื่อเผชิญกับการจำกัดการใช้น้ำ ธุรกิจต่างๆ ถูกบังคับให้ปิดตัวลง และหลายพันครอบครัวต้องเก็บน้ำสำรองในภาชนะที่บ้านเพื่อใช้สำหรับการซักล้างหรือทำอาหาร ในขณะที่อ่างเก็บน้ำบางแห่งที่ถูกกำหนดให้ใช้เป็นน้ำดื่ม ใช้การได้เพียง 10% ของความจุในเดือนมี.ค.ที่ผ่านมา ในเดือนเดียวกันนี้ทางตอนใต้ของอิตาลีขาดแคลนน้ำจนต้องประกาศภาวะฉุกเฉินและได้อนุมัติแผนการปันส่วนน้ำแก่ผู้คนเกือบ 1 ล้านคน หรือประมาณ 1 ใน 5 ของประชากรซิซิลี
“นี่เป็นเหตุการณ์ภัยแล้งฉุกเฉินที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน” ผู้ว่าการซิซิลี Renato Schifani กล่าว
นอกเหนือจากภัยแล้ง ไฟป่าในช่วงฤดูร้อนยังได้ทำลายพืชพรรณต่างๆ บนเกาะไปด้วย โดยในปีที่ผ่านมามีการประมาณการว่า ไฟป่าได้สร้างความเสียหายกว่า 60 ล้านยูโร โดยพื้นที่ป่าไม้บนเกาะกว่า 693 เฮกตาร์ (4,331.25 ไร่) ถูกเผาทำลาย รวมถึงพื้นที่การเกษตร ดังนั้นพื้นที่บนเกาะจึงถูกโหมทั้งไฟป่าและภัยแล้งซึ่งส่งผลต่อการผลิตภาคการเกษตรทั้งการปลูกพืชและการเลี้ยงสัตว์ที่ขาดแคลนน้ำอย่างหนัก
อุณหภูมิสูงเกิน 40 องศาเซลเซียสในช่วงกลางวัน ทำให้สัตว์ไม่มีน้ำดื่มและภัยแล้งกำลังผลักดันให้เกษตรกรหนุ่มสาวชาวซิซิลีตัดสินใจออกจากเกาะ และเลิกทำปศุสัตว์ในที่สุด
Liborio Mangiapane เกษตรกร วัย 60 ปี เจ้าของวัว 100 ตัวและแพะ 150 ตัวบนฟาร์มในชนบทบริเวณรอบ Cammarata ในจังหวัด Agrigento กล่าวว่า หากสถานการณ์ไม่ดีขึ้น เขาจะต้องฆ่าปศุสัตว์ “หากไม่มีน้ำ วัวของผมก็ไม่สามารถผลิตน้ำนมได้อีกต่อไป” Mangiapane กล่าวและว่า “แผ่นดินกำลังค่อยๆ กลายเป็นทะเลทราย แม้แต่ในครอบครัวของเราเอง เราก็ถูกบังคับให้ต้องอาบน้ำและทำอาหารโดยใช้น้ำขวด เพราะไม่มีน้ำประปาเหลือแล้ว”
วิกฤตในภาคเกษตรที่กำลังเป็นอยู่นี้เดินคู่ขนานไปกับแถวยาวของนักท่องเที่ยวที่รอคิวเพื่อเข้าชมพิพิธภัณฑ์ โบสถ์ และอนุสาวรีย์ต่างๆ ขณะที่โรงแรม รีสอร์ท และ ร้านอาหารจำนวนมากยังคงเต็มไปด้วยผู้คน ทำให้โรงแรมหลายแห่งต้องกักเก็บสำรองน้ำไว้ใช้ด้วยการพึ่งพาบริการรถบรรทุกน้ำจากเอกชน
อย่างไรก็ตาม ในอีกพื้นที่ของโลกที่ได้รับผลกระทบจากภาวะโลกร้อนก็คือ “โอเอซิส” พื้นที่สีเขียวในทะเลทราย ซึ่งคอยช่วยชุบชีวิตมนุษย์ในทะเลทราย ทำหน้าที่เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า รวมทั้งแหล่งพึ่งพาอาหารของชุมชน เนื่องจากเป็นจุดที่มีแหล่งน้ำอุดมสมบูรณ์ แต่จากการเปลี่ยนแปลงทางสภาพภูมิอากาศและการบุกรุกของมนุษย์กำลังทำลายโอเอซิสเหล่านี้ให้กลายเป็นทะเลทราย
โลกเรามีโอเอซิสกระจายตัวอยู่ใน 37 ประเทศทั่วโลก โดยในจำนวนนี้ 77% ตั้งอยู่ในเอเชีย และอีก 13% พบในออสเตรเลีย โอเอซิสมีบทบาทสำคัญต่อประชากร 10% ของโลก ในฐานะแหล่งทรัพยากรในการดำรงชีพ
การวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสาร Earth’s Future พบว่า ตลอด 25 ปีที่ผ่านมาโอเอซิสทั่วโลกเปลี่ยนแปลงไป และกำลังแปรสภาพเป็นทะเลทราย โดยนักวิจัยประเมินว่าการเปลี่ยนแปลงของโอเอซิสจะส่งผลกระทบโดยตรงต่อผู้คนประมาณ 34 ล้านคนทั่วโลก โดยการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่อุดมสมบูรณ์จะค่อยเป็นค่อยไปจนกลายเป็นทะเลทรายที่แห้งแล้งในที่สุด
อ้างอิง:
Aug 19, 2024 . ‘The land is becoming desert’: drought pushes Sicily’s farming heritage to the brink By Lorenzo Tondo in Sutera, The Guardian
Apr 23, 2024 . Oases face severe threats from desertification By Sanjana Gajbhiye . Earth
Apr 22, 2024 . World’s oases threatened by desertification, even as humans expand them by Rebecca Dzombak, American Geophysical Union, Phys
เครดิตภาพ: THE PINNACLE GAZETTE