ท่ามกลางความยินดีที่อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ จ.เพชรบูรณ์ ได้รับการรับรองเป็นเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรมแห่งที่ 7 ของไทย จากที่ประชุมมรดกโลกสมัยสามัญครั้งที่ 45 ณ กรุงริยาด ประเทศซาอุดีอาระเบียนั้น ไทยยังต้องใช้ความพยายามในการทวงคืนวัตถุโบราณที่หายไปอย่างน้อย 20 ชิ้น โดย 11 ชิ้นไปพบอยู่ที่พิพิธภัณฑ์ในสหรัฐฯ
บีบีซีไทยรายงานว่า น.ส.ธนัชญา เทียนดี นักโบราณคดีปฏิบัติการ อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ กล่าวกับสำนักข่าวเอเอฟพีว่า มีวัตถุโบราณอย่างน้อย 20 ชิ้นถูกโจรกรรมไป
“โบราณวัตถุที่อยู่ในเมืองศรีเทพ ได้ถูกลักลอบไปอยู่ตามที่ต่างๆ ไม่ว่าจะในประเทศ ส่วนตัวของเอกชน หรือต่างประเทศ อย่างเช่น สุริยเทพ ที่พิพิธภัณฑ์นอร์ตัน ไซมอน” น.ส.ธนัชญา บอกกับสำนักข่าวเอเอฟพี
ปัจจุบันโบราณวัตถุเหล่านี้อยู่ในมือภาคเอกชนทั้งในและนอกประเทศ รวมถึงอย่างน้อย 11 ชิ้น ที่กระจัดกระจายอยู่ตามพิพิธภัณฑ์หลายแห่งในสหรัฐฯ รวมถึงพิพิธัภณฑ์นอร์ตัน ไซมอน ในเมืองปาซาเดนา รัฐแคลิฟอร์เนีย
น.ส.ธนัชญา ระบุกับบีบีซีไทยด้วยว่า ความท้าทายสำคัญในเวลานี้ คือ การทวงคืนโบราณวัตถุที่ถูกโจรกรรมไปจากเมืองโบราณศรีเทพ กลับมาอย่างไร โดยเฉพาะชิ้นหนึ่งที่พบว่าอยู่ที่พิพิธภัณฑ์นอร์ตัน ไซมอน ซึ่งจริงๆ แล้ว ครอบครองวัตถุโบราณจากไทยมากถึง 9 ชิ้น
พิพิธภัณฑ์นอร์ตัน ไซมอน ยืนกรานว่า ซื้อโบราณวัตถุเหล่านี้มาอย่างถูกกฎหมาย โดยได้ “บำรุงรักษาและจัดแสดงเป็นอย่างดี” เลสลี เดงค์ รองประธานด้านกิจการภายนอก พิพิธภัณฑ์นอร์ตัน ไซมอน กล่าว
ด้าน นายพนมบุตร จันทรโชติ อธิบดีกรมศิลปากร ระบุว่า จากนี้จะพยายามทวงคืนโบราณวัตถุเหล่านี้ กลับคืนมา แต่ “ต้องทำด้วยความรอบคอบ” และ “มุ่งมั่นยิ่งขึ้น”
“การได้นำกลับมาสู่แหล่งต้นกำเนิด คือ เมืองโบราณศรีเทพ มันก็จะช่วยให้เห็นว่าเมืองโบราณศรีเทพสำคัญอย่างไร” แต่ “ต้องใจเย็น ๆ นะครับ เพราะเป็นเรื่องของวิธีการก็คือ ทางการทูต” พนมบุตร กล่าวกับบีบีซีไทย
โพสต์ทูเดย์รายงานว่า พิพิธภัณฑ์ Metropolitan Museum of Art ในนครนิวยอร์ก สหรัฐฯ ก็มีศิลปวัตถุที่นำมาจากไทยเป็นจำนวนมาก บางชิ้นระบุว่านำมาจากเมืองศรีเทพ แต่บางชิ้นระบุเพียงแค่ว่ามีลักษณะทางศิลปกรรมแบบเมืองศรีเทพ
เช่น เอกมุขลึงค์ หรือศิวลึงค์ที่มีพระพักตร์ของพระศิวะ อายุราวศตวรรษที่ 7 – 8 ความสูง 140 cm. ได้มาจากเมืองศรีเทพ และเป็นลึงค์ที่มีความงดงามมาก โดยเฉพาะพระพักตร์ของพระศิวะที่มีอิทธิพลของศิลปะอินเดียอย่างชัดเจน แม้แต่ในเมืองไทยก็หาศิวลึงค์ที่งดงามสมส่วนขนาดนี้ได้ยาก แต่ก็ถูกขนย้ายไปที่สหรัฐฯ แล้ว
สำหรับพิพิธภัณฑ์นอร์ตัน ไซมอน (Norton Simon Museum) รัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐ เรียกว่าเป็นขุมคลังสมบัติศรีเทพ โดยมีแผ่นทองคำดุนลายเทพเจ้าในศาสนาฮินดูและพระโพธิสัตว์หลายแผ่นที่นำมาจากศรีเทพ ตัวอย่างเช่น แผ่นทองคำดุนลายรูปพระพุทธเจ้าและพระโพธิสัตว์ ศิลปะทวาราวดี ขนาด 5.7 x 9.2 cm. อายุราวศตวรรษที่ 7 คาดว่านำมาจากเมืองศรีเทพ
แผ่นทองคำดุนลายรูปพระโพธิสัตว์ ศิลปะทวาราวดี ขนาด 12.1 x 7.0 cm. อายุราวศตวรรษที่ 7 – 8 คาดว่านำมาจากเมืองศรีเทพ, แผ่นทองคำดุนลายรูปพระจันทรประภาสโพธิสัตว์ ศิลปะทวาราวดี ขนาด 9.5 x 4.8 cm cm. อายุราวศตวรรษที่ 7 คาดว่านำมาจากเมืองศรีเทพ, แผ่นทองคำดุนลายรูปพระโพธิสัตว์ ศิลปะทวาราวดี ขนาด 10.8 x 7.3 cm. อายุราวศตวรรษที่ 7 – 8 คาดว่านำมาจากเมืองศรีเทพ
แผ่นทองคำดุนลายรูปพระวิษณุ ศิลปะทวาราวดี ขนาด 30.2 x 16.2 cm cm. อายุราวปีค.ศ. 700 คาดว่านำมาจากเมืองศรีเทพ,ประติมากรรมหินทรายแกะสลักเทพเจ้าในศาสนาฮินดู ขนาด 114.3 x 43.2 x 19.1 cm. อายุราวศตวรรษที่ 7 นำมาจากเมืองศรีเทพ
อย่างไรก็ตาม ก่อนหน้านี้ไทยได้ทวงคืน “ปราสาทพนมรุ้ง” ที่ถูกโจรกรรมทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์ ไปจัดแสดงที่สถาบันศิลปะนครชิคาโก (Art Institute of Chicago) ประเทศสหรัฐ แต่คนไทยได้ร่วมกันต่อสู้จนได้กลับคืนมา
ขอบคุณข้อมูล:
https://www.bbc.com/thai/articles/cv21y1xglgdo
https://www.posttoday.com/international-news/594636