ปัจจุบัน มีขยะพลาสติกเล็ดลอดลงสู่ทะเลและมหาสมุทรแล้วกว่า 150 ล้านตัน และเพิ่มขึ้นอีกประมาณปีละ 8 ล้านตัน ขณะเดียวกันหลากหลายประเทศก็ให้ความสำคัญและมุ่งมั่นเดินหน้าจัดการปัญหาขยะพลาสติกนี้อย่างต่อเนื่อง เพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม โดยส่งเสริมให้ลดการใช้บรรจุภัณฑ์ที่ไม่จำเป็น โดยเฉพาะพลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้ง (Single-use plastics) ตลอดจนนำบรรจุภัณฑ์ใช้แล้วกลับมารีไซเคิลให้ได้มากที่สุด รวมทั้งนำพลาสติกรีไซเคิลมาผลิตเป็นบรรจุภัณฑ์อาหารและเครื่องดื่ม (food-contact packaging and bottle-to-bottle recycling)
ทั้งนี้ ในหลายประเทศ อาทิ สหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น ออสเตรเลีย หรือสหภาพยุโรป ต่างก็มีการอนุญาตและส่งเสริมให้ใช้บรรจุภัณฑ์จากพลาสติกรีไซเคิลมานานแล้ว แต่ประเทศไทยยังไม่อนุญาตให้ใช้บรรจุภัณฑ์พลาสติกที่ผลิตจากเม็ดพลาสติกรีไซเคิล หรือ Recycled PET (rPET) เนื่องจากมีประกาศกระทรวงสาธารณสุข ฉบับที่ 295 พ.ศ. 2548 เรื่องกำหนดคุณภาพหรือมาตรฐานของภาชนะบรรจุที่ทำจากพลาสติก ข้อ 8 ที่ระบุว่า “ห้ามมิให้ใช้ภาชนะบรรจุที่ทำขึ้นจากพลาสติกที่ใช้แล้วบรรจุอาหาร เว้นแต่ใช้เพื่อบรรจุผลไม้ชนิดที่ไม่รับประทานเปลือก”
โดยวัตถุประสงค์ของกฎหมายในขณะนั้นเป็นไปเพื่อการคุ้มครองผู้บริโภคจากบรรจุภัณฑ์ที่อาจไม่ได้คุณภาพมาตรฐานความปลอดภัย ซึ่งส่งผลให้บรรจุภัณฑ์พลาสติกที่ต้องสัมผัสอาหารและเครื่องดื่มในประเทศไทยต้องผลิตขึ้นจากพลาสติกผลิตใหม่ (virgin plastic) ทั้งหมด อย่างไรก็ตาม กฎหมายฉบับดังกล่าวร่างขึ้นเป็นเวลากว่า 10 ปีแล้ว แต่ปัจจุบันมีเทคโนโลยีรีไซเคิลและผลิตบรรจุภัณฑ์จากเม็ดพลาสติกรีไซเคิลที่สะอาด ปลอดภัย นอกจากนี้ รัฐบาลยังวางโรดแมปการจัดการขยะพลาสติก พ.ศ. 2561 – 2573 ที่ตั้งเป้าหมายลดปริมาณขยะพลาสติกที่ต้องนำไปกำจัดให้ได้ประมาณ 0.78 ล้านตัน/ปี ดังนั้นหากมีการอนุญาตให้ใช้ขวด rPET ในประเทศไทยอาจจะเป็นการเพิ่มอีกช่องทางหนึ่งในการจัดการขยะพลาสติกให้เป็นไปตามเป้าหมายได้มากยิ่งขึ้น
ด้านภาคเอกชนเอง ผู้ผลิตเครื่องดื่มรายใหญ่อย่าง กลุ่มธุรกิจโคคา-โคล่า ในประเทศไทย ก็ตระหนักถึงบทบาทในการใช้บรรจุภัณฑ์อย่างรับผิดชอบ จึงส่งเสริมการนำบรรจุภัณฑ์พลาสติกกลับมาใช้ใหม่หรือรีไซเคิล เพื่อช่วยลดปัญหาขยะจากบรรจุภัณฑ์ ตามเป้าหมายการใช้บรรจุภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของวัสดุรีไซเคิลไม่น้อยกว่า 50% ภายในปี 2573 อันเป็นหนึ่งในเป้าหมายหลักภายใต้วิสัยทัศน์ระดับโลก “World Without Waste”
เพื่อบรรลุวิสัยทัศน์ดังกล่าวและเพื่อแก้ปัญหาขยะพลาสติกให้เกิดความยั่งยืน จึงเดินหน้าผลักดันให้มีการใช้บรรจุภัณฑ์ที่ทำจากเม็ดพลาสติกรีไซเคิล พร้อมสร้างความเข้าใจให้แก่ภาครัฐและประชาชน ผ่านการทำงานร่วมกับพันธมิตรจากหลากหลายภาคส่วนมาเป็นระยะเวลาหลายปี โดยได้ร่วมมือกับบริษัท อินโดรามา เวนเจอร์ส จำกัด (มหาชน) และสมาคมอุตสาหกรรรมเครื่องดื่มไทย ในการให้ความรู้และสร้างความเข้าใจถึงนวัตกรรมและเทคโนโลยีรีไซเคิลที่ทันสมัย ซึ่งทำให้พลาสติกรีไซเคิลมีความสะอาดและปลอดภัย
วงจรชีวิตของ PET ที่สามารถรีไซเคิลได้
ด้วยความพร้อมของภาคเอกชนและผลการสำรวจพฤติกรรมผู้บริโภคที่ยืนยันถึงความพร้อมของประเทศในการดำเนินการใช้พลาสติกรีไซเคิลในบรรจุภัณฑ์อาหารและเครื่องดื่ม โคคา-โคล่า เชื่อว่าหากมีการปลดล็อคประกาศกระทรวงดังกล่าวและเกิดการผลักดันให้มีการใช้บรรจุภัณฑ์ที่ทำจากเม็ดพลาสติกรีไซเคิลได้สำเร็จ แนวทางนี้จะช่วยลดปัญหาขยะพลาสติกและผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมที่เป็นปัญหาใหญ่ระดับโลกได้ในที่สุด
อ้างอิง :
- “We must stop choking the ocean with plastic waste. Here’s how” World Economic Forum
- แถลงข่าวสรุปสถานการณ์มลพิษของประเทศไทย ประจำปี 2562 โดยนายประลอง ดำรงค์ไทย อธิบดีกรมควบคุมมลพิษ
