สัตว์โลกที่อยู่มายาวนานยิ่งกว่าไดโนเสาร์ ผ่านร้อนผ่านหนาวมาทุกยุคสมัย แต่เมื่อมาถึงยุคของเราพวกมันกลับไม่รอดอีกต่อไป นั่นคือชะตากรรมของ “ปลาฉลามปากเป็ดจีน” (Chinese paddlefish) เมื่อองค์การระหว่างประเทศเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ (IUCN) ประกาศว่ามันได้สูญพันธุ์ไปอย่างแน่นอนแล้ว
IUCN ประกาศว่า จากการประเมินใหม่ยืนยันการสูญพันธุ์ของปลาฉลามปากเป็ดจีน (Psephurus gladius) ซึ่งเป็นปลาที่พบเฉพาะแม่น้ำ, ทะเลสาบ และสาขาของแม่น้ำแยงซี และตัวโตเต็มวัยมักจะอพยพลงสู่ทะเล และบ่อยครั้งที่จะถูกพบในทะเลเหลือง ซึ่งอยู่ทางตะวันออกของประเทศจีน
ตามปกติก่อนสูญพันธุ์มันก็พบยากอยู่แล้ว มาวันนี้เราไม่มีวันพบมันได้อีกต่อไป สาเหตุหลักของการลดจำนวนจนนำไปสู่การสูญพันธุ์ก็คือการสร้างเขื่อนเกอโจวปาและเขื่อนสามโตรกขวางแม่น้ำแยงซี ทำให้เกิดการกระจายตัวของประชากรจนต่อกันไม่ติดและขัดขวางการอพยพของการวางไข่ในลักษณะเดียวกัน
ปลาฉลามปากเป็ดจีนเป็นปลาสเตอร์เจียนชนิดหนึ่ง ภาษาจีนเรียกว่า “ไป๋สวิน” แปลว่าปลาสเตอร์เจียนขาว ในการประเมินโดย IUCN ในครั้งนี้ยังเตือนว่าปลาสเตอร์เจียนอยู่ในภาวะน่าวิตก โดยสองในสามของสายพันธุ์ปลาสเตอร์เจียนขณะนี้ใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง
ในจีนนอกจากปลาฉลามปากเป็ดจีนที่พบกับหายนะไปแล้ว ยังมีปลาสเตอร์เจียนแยงซี (Acipenser dabryanus) ที่ถูกย้ายจากสถานะใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่งไปสู่การสูญพันธุ์ในแหล่งธรรมชาติ ปลาทั้งสองชนิดนี้เป็นปลาที่ได้รับผลกระทบโดยตรงจากการสร้างเขื่อนแบบไม่ยั้งมือของจีน โดยเฉาพาะเขื่อนที่ขวางแม่น้ำที่มีความหลากหลายทางชีวภาพอย่างแม่น้ำแยงซี
เว่ยฉีเว่ย (Wei Qiwei) หัวหน้านักวิทยาศาสตร์ของ Chinese Academy of Fishery Sciences ซึ่งเป็นผู้นำและร่วมเขียนการศึกษาในปี 2020 บอกกับ Sixth Tone สื่อของจีนว่า “ถ้าไม่ใช่เพราะเขื่อนเกอโจวปา ปลาฉลามปากเป็ดจีนคงไม่สูญพันธุ์เร็วขนาดนี้”
เขายังเตือนว่าการสูญพันธุ์ของปลาฉลามปากเป็ดจีนเป็นการส่งสัญญาณเตือนไปถึงปลาสเตอร์เจียนแยงซีและปลาสเตอร์เจียนจีนที่ใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง ทั้งสองเป็นปลาสเตอร์เจียนสองสายพันธุ์ที่เหลืออยู่ในแม่น้ำแยงซี
“มีบางอย่างที่ต้องพูดเกี่ยวกับมนุษยชาติ เมื่อสายพันธุ์ที่มีอายุยืนยาวกว่าไดโนเสาร์ถูกผลักให้ใกล้กับการสูญพันธุ์โดยมนุษย์ซึ่งเพิ่งจะดำรงอยู่เพียงชั่วครู่เท่านั้นเมื่อเปรียบเทียบกัน” บีท สตรีเบล-ไกรเตอร์ จากองค์กร Global Sturgeon Initiative กล่าว
ข้อมูลจาก
- Yuan Ye. (Jul 22, 2022). “Chinese Paddlefish That Outlived Dinosaurs Now Extinct, IUCN Says”. Sixth Tone.
- “Migratory monarch butterfly now Endangered – IUCN Red List”. 21 July 2022 (IUCN).
- “Two-thirds of sturgeon species now Critically Endangered with one confirmed Extinct” .(21 July 2022). WWF.
ภาพ sixthtone.com