แอนตาร์กติก ดินแดนแห่งน้ำแข็งและหิมะ ทวีปที่หนาว รกร้างว่างเปล่า และไม่เอื้ออำนวยต่อพืชสิ่งมีชิวตมากที่สุดในโลก จนกระทั่งเมื่อเร็วๆนี้ มีการพบดอกไม้บานในแอนตาร์กติกเพิ่มมากขึ้น ปรากฏการณ์นี้ไม่ใช่เรื่องที่น่าชื่นชม เพราะนี่คือสัญญาณอันตรายจากวิกฤตสภาพภูมิอากาศโลก
ไม้ดอกสองชนิดที่พบคือ เพิร์ลเวิร์ตแอนตาร์กติก (Antarctic Pearlwort) และ หญ้าขนแอนตาร์กติก (Deschampsia Antarctica) ซึ่งมีถิ่นกำเนิดในทวีปแอนตาร์กติกา อัตราการเติบโตของพวกมันพุ่งสูงขึ้นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ซึ่งแรงผลักดันหลักที่อยู่เบื้องหลังการปฏิวัติทางพฤกษศาสตร์นี้คือ ‘การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ’ อุณหภูมิที่สูงขึ้นทำให้แอนตาร์กติกอุ่นขึ้นในอัตราที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน
แม้ว่าความอุดมสมบูรณ์ทางพฤกษศาสตร์ที่เพิ่งค้นพบนี้อาจดูเหมือนเป็นสัญญาณที่น่ายินดีของชีวิตในสภาพแวดล้อมที่เลวร้าย แต่มันก็มาพร้อมสัญญาณอันตรายวิกฤตโลกร้อนกำลังทำให้ระบบนิเวศโลกเปลี่ยนไป
นักวิทยาศาสตร์ได้ติดตามการเจริญเติบโตของพืชในแอนตาร์กติกมานานหลายทศวรรษ เพื่อให้ศึกษาการตอบสนองของพืชต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ระหว่างทศวรรษที่ 1960 ถึง 2009 ดอกหญ้าขนแอนตาร์กติกและเพิร์ลเวิร์ตแอนตาร์กติกเติบโตอย่างช้าๆ ในอัตราคงที่ จนกระทั่งระหว่างปี 2009 ถึง 2019 อัตราการเติบโตของพืชเหล่านี้เร่งตัวขึ้นอย่างมาก หญ้าขนแอนตาร์กติกมีการเติบโตเพิ่มขึ้นสิบเท่า ในขณะที่เพิร์ลเวิร์ตแอนตาร์กติกเติบโตเร็วกว่าทศวรรษก่อนถึงห้าเท่า
การเติบโตอย่างรวดเร็วของหญ้าขนแอนตาร์กติกและเพิร์ลเวิร์ตแอนตาร์กติกก่อให้เกิดภัยคุกคามโดยตรงต่อมอสและไลเคน พืชพื้นเมืองของทวีปแอนตาร์กติกาซึ่งอยู่มานานนับพันปี ซึ่งเป็นสายพันธุ์ที่พัฒนาตัวเองให้ทนทานต่อสภาพแวดล้อมที่หนาวเย็นและแห้งแล้งอย่างรุนแรงของทวีปและมีบทบาทสำคัญในการรักษาเสถียรภาพของระบบนิเวศ
ผลลัพธ์ที่น่าตกใจอีกประการหนึ่งคือ เมื่อสภาพอากาศอุ่นขึ้นและสภาพอากาศเอื้ออำนวยต่อการเจริญเติบโตของพืชมากขึ้น ความเสี่ยงที่จะมีสายพันธุ์อื่นรุกรานและหยั่งรากในระบบนิเวศที่เปราะบางนี้ก็มีสูงขึ้น ซึ่งความเป็นไปได้สูงที่เมล็ดพันธุ์จากที่อื่นอาจจะหลุดเข้ามาในทวีปนี้ อาจเกาะไปกับเสื้อผ้า อุปกรณ์ หรือยานพาหนะที่นักวิจัยและนักท่องเที่ยวใช้
การเปลี่ยนแปลงของพืชพรรณในทวีปแอนตาร์กติกาตอกย้ำถึงความจำเป็นเร่งด่วนในการอนุรักษ์ในพื้นที่ห่างไกลแห่งนี้ ในขณะที่การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเร่งตัวขึ้น การปกป้องพืชและสัตว์พื้นเมืองของทวีปแอนตาร์กติกาก็ถือเป็นสิ่งสำคัญ โดยรักษาความหลากหลายทางชีวภาพและความสมบูรณ์ของระบบนิเวศของทวีป
การเบ่งบานของดอกไม้ในทวีปแอนตาร์กติกเป็นสัญลักษณ์อันทรงพลังต่อผลกระทบที่จากวิกฤตสภาพภูมิอากาศ มันทำหน้าที่เป็นเครื่องเตือนใจอย่างชัดเจนว่าไม่มีมุมใดในโลกที่จะรอดพ้นผลกระทบจากอุณหภูมิของโลกที่สูงขึ้น
ที่มา Antarctica’s Floral Awakening: How Climate Change is Transforming the Continent’s Ecosystem. Earth.org