พบซากฉลามหน้าตาแปลก ๆ ตัวหนึ่งเพิ่งจะลอยมาเกยฝั่งที่คอร์นวอลล์ ประเทศอังกฤษ จากการตรวจสอบจึงรู้ว่าฉลามที่มีความยาว 3.96 เมตร ตัวนี้คือ ฉลามกรีนแลนด์ (Greenland shark) ซึ่งเป็นวัยรุ่นเท่านั้น แต่วัยรุ่นของฉลามพันธุ์นี้มีอายุมากกว่า 100 ปีเข้าไปแล้ว!
ฉลามกรีนแลนด์พบเห็นได้ยากมาก ๆ แต่สิ่งที่น่าสนใจยิ่งกว่าก็คือ ฉลามกรีนแลนด์เป็นสัตว์มีอายุขัยที่ยาวที่สุดในบรรดาสัตว์มีกระดูกสันหลังทั้งหมด ในปี 2016 มีการใช้เรดิโอคาร์บอนเดทตรวจสอบของคริสตัลภายในเลนส์ของดวงตาเพื่อกำหนดอายุโดยประมาณของพวกมัน พบว่ามีชีวิตอยู่ 392 ± 120 ปี และเกิดระหว่างปี 1504 ถึง 1744
การศึกษาอายุของพวกมันในครั้งนั้นยังพบว่ายิ่งตัวอย่างได้มาจากฉลามตัวใหญ่มากเท่าไรพวกมันยิ่งมีอายุสูงมากขึ้นเท่านั้น และผู้เขียนสรุปเพิ่มเติมว่าสัตว์ชนิดนี้เข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ได้ก็เมื่ออายุประมาณ 150 ปี หมายความว่าตัวที่เพิ่งเกยชายหาดที่อังกฤษยังเป็นแค่รุ่นละอ่อนเท่านั้นเอง แต่ถ้าเป็นคนอายุเท่ามันก็ต้องเป็นวัยใกล้ฝั่งแล้ว
ผลการศึกษาในปี 2016 ที่ตีพิมพ์ในวารสาร Science ประเมินว่าฉลามเหล่านี้สามารถมีชีวิตอยู่ได้อย่างน้อย 272 ปี แต่บางข้อมูลบอกว่ามันอาจมีอายุได้ถึง 500 ปีเลยทีเดียว และอย่างที่บอกคือยิ่งมีอายุยืนนานพวกมันยิ่งใหญ่โต โดยทั่วไปแล้วจะมีความยาว 6.4 ม. และหนัก 1,000 กก. แต่อาจยาวถึง 7.3 ม. และนักมากกว่า 1,400 กก.
เจมส์ บาร์เนตต์ (James Barnett) นักพยาธิวิทยาสัตวแพทย์จากทีมพยาธิวิทยาทางทะเลคอร์นวอลล์ที่ได้ทำการชันสูตรพลิกศพฉลามเมื่อวันที่ 16 มี.ค.ที่ผ่านมา บอกกับ Live Science ว่าเท่าที่เขารู้นี่เป็นครั้งแรกที่ฉลามกรีนแลนด์ได้รับการชันสูตรพลิกศพในสหราชอาณาจักร เขาบอกว่า “พวกมันเป็นสายพันธุ์ที่เราไม่พบเจอง่าย ๆ”
แอบบี้ ครอสบี้ (Abby Crosby) เจ้าหน้าที่อนุรักษ์ทางทะเลที่จัดการเครือข่ายการเกยตื้นทางทะเลที่ Cornwall Wildlife Trust บอกกับ Live Science ว่า “ถึงแม้มันจะเป็นเหตุการณ์ที่น่าเศร้าเมื่อสัตว์ที่สวยงามและน่าทึ่งเหล่านี้เกยตื้นบนชายหาดของเรา แต่ก็เป็นโอกาสอันมีค่าสำหรับเราที่จะศึกษาพวกมัน”
ในกรีนแลนด์พวกมันถูกล่าเป็นอาหารด้วยซ้ำ โดยเนื้อของมันถูกนำมาทำอาหารที่เรียกว่า “เฮาคาตล์” (Hákarl) เป็นการนำเนื้อฉลามมาตากลมให้แห้งนาน 5 เดือน เพราะเนื้อปลาฉลามกรีนแลนด์จะเป็นพิษเมื่อกินสด ๆ เนื่องจากมีปริมาณยูเรียและไตรเมทิลลามีนออกไซด์สูง
เนื้อฉลามกรีนแลนด์เมื่อกินสด ๆ สามารถให้ผลคล้ายกับการเมาสุดขีด ในบางครั้งสุนัขลากเลื่อนที่กินเนื้อพวกมันไม่สามารถยืนขึ้นได้เนื่องจากอาการเมาสุด ๆ แต่เนื้อพวกมันสามารถบริโภคได้อย่างปลอดภัยโดยการต้มในน้ำหลาย ๆ น้ำโดยต้มแล้วทิ้ง ๆ การทำให้แห้งหรือหมักเป็นเวลาหลายเดือนเพื่อให้เป็นเฮาคาตล์
ด้วยเหตุนี้ การล่าฉลามกรีนแลนด์จึงทำให้จำนวนพวกมันไม่ยั่งยืนและค่อย ๆ นำไปสู่การสูญพันธุ์ของสายพันธุ์ต่าง ๆ เนื่องจากฉลามกรีนแลนด์เป็นสัตว์มีกระดูกสันหลังที่มีอายุยืนยาวที่สุดในโลก จึงต้องใช้เวลาจำนวนมากในการฟื้นฟูประชากร ซึ่งขณะนี้ IUCN จัดให้อยู่ในกลุ่มเสี่ยง สาเหตุหลักมาจากการติดอวน
ดังนั้น สมาคมต่าง ๆ เช่น องค์การประมงแอตแลนติกตะวันตกเฉียงเหนือ (NAFO) ซึ่งเป็นหน่วยงานด้านวิทยาศาสตร์การประมงและการจัดการระหว่างรัฐบาล กำลังเรียกร้องให้มีการสั่งห้ามการล่าและการฆ่าฉลามกรีนแลนด์ เพราะปี ๆ หนึ่งพวกมันถูกจับมากถึงหลายพันตัว
ฉลามกรีนแลนด์ยังมีแนวโน้มที่จะได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศอันเกิดจากน้ำมือมนุษย์ ซึ่งปรากฏการณ์นี้ส่งผลต่อน้ำแข็งในทะเลอาร์กติก อัตราการสูญเสียน้ำแข็งจะส่งผลกระทบในทางลบต่อเหยื่อที่เป็นอาหารของฉลามกรีนแลนด์ ในขณะเดียวกันน้ำแข็งที่บางลงก็ทำให้กองเรือประมงเข้ามาถึงพวกมนง่ายขึ้น
ข้อมูลจาก
• Patrick Pester. (March 18, 2022). “Super-rare Greenland shark that washed up on UK beach may be at least 100 years old”. Live Science.
• Wikipedia contributors. “Greenland shark.” Wikipedia, The Free Encyclopedia. Wikipedia, The Free Encyclopedia, 19 Mar. 2022. Web. 19 Mar. 2022.
• Wikipedia contributors. “Hákarl.” Wikipedia, The Free Encyclopedia. Wikipedia, The Free Encyclopedia, 22 Feb. 2022. Web. 19 Mar. 2022.
ภาพ Cornwall Wildlife Trust
